Τρίτη

Η εκπαίδευση στην Πρωσία το 19 αιώνα

Πριν ξεκινήσουμε να δούμε την εκπαίδευση στην Πρωσία του 19 ου αιώνα ας δουμε κάποια στιγμή τα στοιχέια που την οδήγησαν στο εκπαιδευτικό σύστημα που ακολούθησε..


Η τυπική εκπαίδευση την Ηπειρωτική Ευρώπη έχει τις καταβολές της στις εκκλησίες και στις θρησκευτικές κοινότητες, αλλά ο μετασχηματισμός της σε τυπικό σύστημα σχολικής εκπαίδευσης που θα εξυπηρετεί κοσμικούς και εθνικούς σκοπούς ήταν έργο του κράτους και ανάγεται στον 16ο αιώνα.
Η Μεταρρύθμιση ώθησε πρώτη την εκπαίδευση και υπαγόρευσε επεμβάσεις στους βασιλείς. κατά το 18Ο αιώνα θεσπίζεται νομοθεσία για υποχρεωτική παρακολούθηση κρατική χρηματοδότηση και επιθεώρηση των σχολείων. Πρώτος ο Λούθηρος είδε ότι η εκπαίδευση είναι και πολιτικό ζήτημα «Για την ευημερία και σταθερότητα όλων των θεσμών»
Το 16Ο αιώνα σε μια εποχή που η καθολική εκκλησία επιζητεί τον έλεγχο τηςΜετά τον Τριακονταετή (1618-1648)πόλεμο η Πρωσία μέσα στα 150 χρόνια που ακολουθούν γίνεται απολυταρχικό κράτος
 Ενισχύεται ο στρατός
 Η γραφειοκρατία γίνεται αξιοκρατική
 Εκπονούνται έργα (αποχετευτικά, οικιστικά κλπ)
 Προάγεται η βιομηχανία
Οι εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις αυτής της περιόδου έχουν άμεση σχέση με την οχύρωση της κρατικής πρωσικής δύναμης. Το κράτος διέβλεψε την επιτακτική ανάγκη για νέους τύπους εργασιακής οργάνωσης που θα καθιστούσαν τους χωρικούς και τους εργάτες πιο παραγωγικούς και ταυτόχρονα έπρεπε να βρει και νέες μορφές κοινωνικού ελέγχου.. Τις απαντήσεις τις βρήκε στο κίνημα των Πιετιστών (τέλη 17ου- αρχές 18ου αιώνα

Τι ήταν ομως ο Πιετισμός?


 Κίνημα του 17ου αιώνα
 Προσπαθούσε να αναζωπυρώσει τις παραμελημένες θρησκευτικές αξίες της μεταρρύθμισης
 Υποστήριζε ότι οι άνθρωποι εξάσκουσαν επιφανειακά την πίστη τους
 Πρότεινε εσωτερική ανανέωση και τόνιζε την σημασία της Ανάγνωσης της Βίβλου προωθώντας τον γραμματισμό σε πρωτοφανή κλίμακα
 Τόνιζε την αυστηρότητα και την εργατική ηθική
 Υπερασπιζόταν την κοινωνική ιεραρχία
 Υποστήριζε την πειθαρχία εντός της σχολικής τάξης
Έτσι βρήκε υποστήριξη από τους απολυταρχικούς άρχοντες αφού εξαιτίας του ιδεολογικού του υπόβαθρου εξυπηρετούσε όσα οι ίδιοι έθεταν..΄Ηταν ένα μέσο που όπως λέει ο Melton ασκούσε έλξη γιατί προήγαγε ταυτόχρονα την υποταγή και την αυτονομία του ατόμου ..

ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΩΝ ΠΙΕΤΙΣΤΩΝ
Πιετιστές ήταν οι Spener,Franke(εισήγαγε την νέα παιδαγωγική που επενέργησε σαν πρότυπο για την εξάπλωση της μεταρρύθμισης),Hecker..Οι δύο τελευταίοι :
*εισήγαγαν την ταυτόχρονη σχολική διδασκαλία στην τάξη
*το απουσιολόγιο
*εισήγαγαν να σηκώνεται το χέρι από τους μαθητές για να μιλήσουν στην τάξη
*εισήγαγαν της έννοια της ελεύθερης ώρας των μαθητών
*προήγαγαν την αυτενεργητική εργασία
*Ανέπτυξαν το σύστημα της μεθοδικής κατάρτισης των εκπαιδευτικών

Το κρατικό εκπαιδευτικό σύστημα της Πρωσίας εδραιώθηκε από τους διαδοχικούς μεταρρυθμιστές υπουργούς από τον Humboldt έως τον Altenstein κατά τις τρεις δεκαετίες που ακολούθησαν την Γαλλική επανάσταση.Αποτέλεσε μοναδικό επίτευγμα για την εποχή του.Στα διακριτικά του χαρακτηριστικά περιλαμβάνονται:
*Η πολύ εξαπλωμένη βάση από σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης που πέτυχαν καθολικές εγγραφές νωρίτερα από τα άλλα κράτη
*Η αποδοτικότητα της κατάρτισης των εκπαιδευτικών και οι συστηματικές παιδαγωγικές μέθοδοι που οδήγησαν σε υψηλά ενγένει επίπεδα γραμματισμού και ακαδημαϊκής αριστείας μεταξύ των μαθητών στα κλασσικά σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ακολουθησαν τις παιδαγωγικές αρχές Pestallozzi)
*Η γενική πρόοδος της τεχνικής και επαγγελματικής κατάρτισης τόσο στο μέσο όσο και στο προχωρημένο επίπεδο.
Πολιτική συνέπεια αυτής της εκπαιδευτικής «αποδοτικότητας»ήταν να λάβει το κρατικό εκπαιδευτικό σύστημα αυταρχικό ήθος..Η πρωσική εκπαίδευση αναπτύχθηκε υπό αυστηρό έλεγχο με μια πειθαρχημένη και ιεραρχική οργανωτική δομή και ένα υψηλό επίπεδο πολιτικής αστυνόμευσης επί του προγράμματος διδασκαλίας που όμοιό του σπανίως έβρισκε κανείς σε άλλη χώραΟ A.J.P Taylor αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «Η πρωσική εκπαίδευση ήταν το θαύμα του 19ου αιώνα αλλά και χαρακτηριστικό προϊόν του μιλιταρισμού μιας γιγάντιας κατακτητικής μηχανής ακόμη περισσότερο αποδοτικής καθώς στηρίζεται σε εθελοντές» .
Οι χαρακτηριστικές μορφές της εκπαίδευσης στην Πρωσία είχαν τις ρίζες τους στις καταβολές του απολυταρχισμού του 18ου αιώνα .Το προνόμιο του κράτους να επιβάλλει την υποχρεωτική σχολική εκπαίδευση στις μάζες και το πατριωτικό καθήκον των μαζών να συμμορφώνονται σε αυτήν είχε πια θεμελιωθεί γερά στις συνειδήσεις των Πρώσων ..Η έμφαση στην στρατιωτική ισχύ και στην αποτελεσματικότητα της γραφειοκρατίας εξακολουθούσε να αποτελεί την κινητήρια δύναμη και να διαμορφώνει την εκπαιδευτική καινοτομία..Αυτή η εκπαιδευτική ανάπτυξη θα αναδεικνυόταν σε ένα από τα από δραστικά συστατικά για την σύμπτηξη ενός κρατικού μηχανισμού με την οποία μια κοινωνία βασισμένη στους δουλοπάροικους και τον απολυταρχισμό των Βασιλέων μετασχηματιζόταν στο αναμορφωμένο κράτος των αριστοκρατών Junker ,ικανό να σύρει την Γερμανία στον καπιταλιστικό κόσμο. Και όλα αυτά ξεκίνησαν στις αρχές του 19ου αιώνα μετά την νίκη του Ναπολέοντα στην Ιένα το 1806 όπου αναγκάζονται να υπογράψουν την συνθήκη του Τιλσίτ .Τότε η Πρωσία ταπεινώθηκε καθώς έχασε πολλά από τα εδάφη της ,αποδέχτηκε την κατοχή του Γαλλικού στρατού και πλήρωσε μια εξοντωτική οικονομική αποζημίωση. Παρόλα αυτά η Πρωσία κατάφερε να αντισταθεί με το εντατικό πρόγραμμα ανοικοδόμησης χάρη στην οποία η άρχουσα τάξη κατάφερε να αποκαταστήσει τη δύναμη της στις μετά-φεουδαρχικές συνθήκες που επέβαλε ο Ναπολέων.
ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΧΡΟΝΟΛΌΓΙΟ ΊΔΡΥΣΗΣ ΣΧΟΛΕΊΩΝ ΑΛΛΆ ΚΑΙ ΤΑΥΤΌΧΡΟΝΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ..(Αξίζει να το δούμε γιατι θα διακρίνουμε χαρακτηριστικά που υπάρχουν ακόμα και σήμερα και εφαρμόζονται σχεδόν σε όλη την Ευρώπη)
* Υποχρεωτική παρακολούθηση που καθιστά τους γονείς υπεύθυνους για την φοίτηση των παιδιών ηλικίας 5-12 (1736)
* 1736 Oι Principia regulativa (ρυθμιστικοί κανόνες )απέδωσαν στο κράτος και τις τοπικές αρχές την ευθύνη για την ίδρυση των σχολείων
* 1736 Ο νόμος General landsschulReglement συγκεντρώνει τους νόμους σε μία νομοθεσία ..Σχετικοί νόμοι καθόριζαν:
* την καθημερινή φοίτηση των παιδιών 5 έως 13 ετών στα σχολεία από τις 8:00-11:00 και από 13:00-16:00 με εξαίρεση τα απογεύματα του Σαββάτου και τις Κυριακής έως ότου φτάσουν τα προκαθορισμένα επίπεδα στα θρησκευτικά στην ανάγνωση στη γραφή και στην αριθμητική,
* όριζαν τα σχολικά εγχειρίδια,
* όριζαν τις απαιτήσεις για την κατάρτιση των εκπαιδευτικών
* παρείχαν κρατικά κονδύλια που μαζί με τα δίδακτρα ήταν πηγές χρηματοδότησης των σχολείων

n 1810 (Humboldt υπουργός Παιδείας) ιδρύει το Πανεπιστήμιο του Βερολίνου που διαμορφώνει την περιρρέουσα ατμόσφαιρα που θα διαποτίζει την Πρωσική ανώτατη εκπαίδευση ,θεσπίζει τα Volksschule και με διάταγμα καθιστά την εκπαίδευση κοσμική υπόθεση και τη φοίτηση υποχρεωτική για 3 χρόνια
n 1812 Επανιδρύεται το Gymnasium Για την ελίτ που χορηγεί το Abitur που οδηγεί στην ανώτατη εκπαίδευση
n 1817 νόμος 7χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης και από το 1817 έως το 1828 ιδρύεται ένας νέος τύπος εμπορικού σχολείου το Gewerberschulen που αργότερα (1827) θα γίνει του υψηλού κύρους Polytechnic und Technical Institut
n 1830 (Yπουργός Altenstein) η 7χρονη υποχρεωτική γίνεται καθολική και η φοίτηση χαρακτηρίζεται όχι μόνο από αποδοτικότητα αλλά και από πειθαρχία ..Για την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών υπάρχουν 50 διδασκαλεία ενώ ακόμα και οι δάσκαλοι στα πρωτοβάθμια σχολεία λαμβάνουν κατάρτιση που διαρκεί αρκετά χρόνια
n 1832 Τα Reaschulen δίνουν δικούς τους τίτλους σπουδών
n 1832 Αλλάζει το πρόγραμμα του Gymnasium και η φυσική ιστορία καταλαμβάνει το 32% τα μαθηματικά το 17% ,4% τα Γαλλικά 46%αρχαία Ελληνικά και λατινικά
Μέσα στην πορεία των αιώνων μετά το 17ο αιώνα η Πρωσία καταφέρνει να δημιουργήσει μέχρι το 19ο αιώνα ένα κράτος οικονομικά ανεπτυγμένο βασισμένο στο «όλοι για το έθνος» και να το πετύχει αυτό μέσω της εκπαιδευτικής πολιτικής που ακολούθησε..Ετσι αν η στελέχωση του κράτους με ικανούς γραφειοκράτες και νομοταγείς υπηκόους ήταν ο πρωταρχικός σκοπός την Εποχή της Μεταρρύθμισης κατά την μεταγενέστερη περίοδο ύψιστη σημασία δόθηκε στις ανάγκες της εκβιομηχάνισης.. Η εκπαίδευση τίθεται λοιπόν στην υπηρεσία του κράτους ,εξυπηρετεί το κράτος και μέσα από την πειθαρχία που επιβάλλεται και από τους κανόνες που διέπουν το σύστημα , καταφέρνει να διατηρήσει την αξιοκρατία για τις γραφειοκρατικές θέσεις και να οδηγήσει την χώρα στην βιομηχανική ανάπτυξη ..Κατάφερε μέσω της εκπαίδευσης να κερδίσει το χαμένο έδαφος με την Αγγλία που πρωτοστατούσε και να έχει μια πληθώρα επιστημόνων και τεχνικών που προήγαγαν την ανάπτυξη αυτή.Κατάφερε έτσι στα μεταγενέστερα χρόνια να πρωταγωνιστήσει στο πολιτικό σκηνικό της Ευρώπης αλλά και να αναπτυχτεί ιδιαίτερα στον τομέα της βιομηχανίας κάνοντας την μια από τις πιο πλούσιες οικονομικά χώρες στον Ευρωπαϊκό χώρο ..
Ο λόγος ανάρτησης αυτού του κειμένου είναι για να δούμε που προσανατολίστηκε η Πρωσία μετέπειτα Γερμανία όσον αφορά το θέμα της εκπαίδευσης και τι επεδίωκε..Ο στόχος τους από το 18ο αιώνα ήταν η δημιουργία ενός συστήματος απόλυτα υποταγμένου στο πολιτικό καθεστώς με στόχο το" ένας για όλους και όλοι για το κράτος" και φυσικά η εκπαίδευση νέωνπροσανατολίστηκε πάνω σε ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ -ΤΕΧΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ,και στην αγροτική πολιτική οδηγώντας τη μετέπειτα Γερμανία σε μια δυνατή βιομηχανική χώρα αλλά και οικονομικά ανεξάρτητη κάτι που διατηρεί ως σήμερα..
(είναι ένα μικρό απόσπασμα από μια συνοπτική μελέτη-κριτική που έκανα πάνω στο "εκπαίδευση και κρατισμός στην ηπειρωτική Ευρώπη"ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΟΥ Κ.ΚΙΜΟΥΡΤΖΗ Π. "ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ"ΣΤΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ

LinkWithin

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...